“Giai điệu Tự hào” được thực hiện trên cơ sở Việt hóa format Chương trình truyền hình “Tài sản quốc gia” – chương trình nổi bật nhất, đạt được nhiều thành công vang dội trong vòng 4 năm qua (từ năm 2009-2013) của truyền hình Nga. Trong chương trình, những ca khúc kinh điển được xem như một báu vật tinh thần, một niềm tự hào chung. Mỗi số phát sóng là một lát cắt của một thập niên. Từ ký ức của lịch sử âm nhạc nói riêng, bức tranh lịch sử, đời sống, văn hóa xã hội cũng được khắc họa rõ nét. Trong những năm tháng xưa cũ ấy, từ chủ thể nhỏ bé đến những chứng tích lớn lao đều được đặt ngang hàng nhau, được ngợi ca, vinh danh như những điều đã làm nên sức mạnh, điểm tựa tinh thần cho cả một dân tộc.

Ở Nga, chương trình truyền hình “Tài sản quốc gia” không đơn thuần là một chương trình ca nhạc làm mới các ca khúc đã từng được yêu thích trong nhiều thập kỷ trước, điều đặc biệt nhất của chương trình lại nằm ở phần tọa đàm của các vị khách mời bình luận thuộc hai thế hệ. Sau mỗi tiết mục biểu diễn, họ chia sẻ những quan điểm cá nhân về bài hát, về ký ức văn hóa xã hội. Bởi có những trải nghiệm và quan điểm khác nhau nên những cuộc đối thoại, phản biện có khi tương đồng nhưng cũng có lúc mâu thuẫn đến nảy lửa. Nhưng nhờ có thế nhân sinh quan, những vấn đề tưởng cũ nhưng lại rất mới của thời đại được nêu bật. Ý tưởng mang chương trình về Việt Nam bắt nguồn từ chuyến công tác tại Nga của lãnh đạo Đài Truyền hình Việt Nam.

Xem chương trình nguyên gốc, thấy được mức độ ảnh hưởng của nó tới toàn bộ xã hội Nga, lãnh đạo Đài đã nung nấu phải mang chương trình về nước sản xuất. Tháng 9/2013, đại diện lãnh đạo Đài Truyền hình Việt Nam đến khảo sát trực tiếp trường quay tại Mát–xcơ–va. Tháng 10/2013, quá trình mua format hoàn tất, dự án được chính thức khởi động. Đây có lẽ là chương trình đầu tiên ở Việt Nam sẽ không có bất kỳ giới hạn nào trong việc đối thoại giữa hai thế hệ khán giả để họ có quyền bộc lộ quan điểm của mình. Sự liên hệ của ca khúc với bối cảnh lịch sử, văn hóa, chính trị của thời xưa cũ khiến họ nghĩ gì về cuộc sống và những vấn đề của hôm nay.

Trước hết chúng ta cần ghi nhận ” Giai điệu tự hào ” là một chương trình truyền hình hấp dẫn, có ý nghĩa xã hội trong giai đoạn hiện nay với công chúng trong cả nước. Cách sản xuất chương trình khá hiện đại. Cái mới của chương trình là sự đối thoại, là sự chia sẻ của hai thế hệ. Sự khác biệt trong quan niệm, góc nhìn, sự cảm nhận khác nhau của đại diện hai thế hệ tạo nên sự hấp dẫn của chương trình. Người xem có thể tự rút ra cho mình những điều bổ ích từ những chia sẻ rất riêng của các đại diện cho từng thế hệ…

Điều tôi muốn chia sẻ đầu tiên là format của chương trình đã lãng phí khi để nhiều ca khúc trong một chương trình. Phí chủ đề, một thứ vô cùng đáng tiếc. Ở chương trình đầu tiên ca khúc ” Tôi là người thợ lò” của nhạc sĩ Hoàng Vân được tranh luận sôi nổi với góc nhìn khác nhau, cảm nhận khác nhau thì MC đã chuyển chủ đề do khuôn khổ và thời lượng. Tôi rất mong muốn ca khúc trong chương trình ” Giai điệu tự hào ” sẽ được ít nhất hai ca sĩ của hai thế hệ thể hiện. Riêng điều này đã là một trao đổi thú vị về phong cách thể hiện của hai thế hệ hôm qua và hôm nay.

Điều thứ hai nhóm sản xuất nên có những phóng sự, phỏng vấn các tầng lớp nhân dân về cách họ tiếp nhận ca khúc. Sự đa dạng về vùng miền, địa phương, lứa tuổi, giới tính, giai tầng sẽ làm phong phú hơn chương trình. Việc này sẽ mở rộng không gian của chương trình.

Điều thứ ba trong các ý kiến của đại diện hai thế hệ tại trường quay cần làm rõ các chủ đề bàn luận. Kịch bản hãy bắt đầu bằng chủ đề thời điểm ra đời của ca khúc, tác giả. Phần này cần thẩm định của các nhạc sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc. Điều này rất quan trọng vì nó mang đến cho người xem truyền hình kiến thức chuyên sâu về âm nhạc, về tác giả của ca khúc.

Chủ đề tiếp theo mới là sự cảm nhận của người nghe hai thế hệ, phần này nên phát xen kẽ cảm nhận của công chúng ngoài trường quay. những câu chuyện liên quan đến ca khúc. những nhà sản xuất có thể sử dụng tư liệu phim, ảnh, kỷ vật …làm phong phú hơn chương trình của mình.

Vì không phải là chương trình truyền hình trực tiếp nên khâu hậu kỳ của ê kíp sản xuất tạo cho người xem sự hẫng hụt. Hãy để sự đối thoại trở nên tự nhiên hơn. Cái khó của những người làm chương trình là sự kiểm soát các nhân vật khách mời. Với những khách mời tôi tin họ đủ tầm, đủ bản lĩnh để phát biểu chính kiến của họ. Tôi cũng tin những quan điểm của họ với tư cách là một công dân. Hãy dành cho họ sự đối thoại thực sự.

Với thời lượng chương trình hiện nay tôi nghĩ nhóm sản xuất chỉ nên sử dụng hai ca khúc cho một chương trình. Điều này giúp cho phần trao đổi, thảo luận đầy đủ và thú vị hơn. Chúng ta cũng nên dành cho những khán giả khác trong trường quay cơ hội bộc lộ chính kiến, cảm nhận của mình.

Vũ Quang