CNN: Chuẩn mực và thông lệ – Sản xuất tin bài ( Phần 4)

Nhà báo Vũ Quang: Những chuẩn mực và thông lệ của hãng truyền hình  nổi tiếng CNN là một tài liệu tham khảo cho những người làm truyền hình ở Việt Nam. Bản dịch của nhà báo Lê Phong – Biên tập viên của Ban Truyền hình Đối ngoại sẽ giúp các đồng nghiệp hiểu rõ hơn những quy tắc nghề nghiệp ở Hoa Kỳ. Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc của daotaotruyenhinh.vn phần ba với tiêu đề ” Sản xuất tin bài”.

B10 – Phát sóng trực tiếp

 Phát sóng  liệu đến từ các tình huống đưa tin “nóng”

Trong tình huống đưa tin  nóng (breaking news), các đạo diễn điều hành phải thận trọng phát sóng trực tiếp những thước phim sống (chưa biên tập, cắt cúp), có những đồ họa  thái quá hoặc vi phạm các chuẩn mực và thông lệ của CNN. Các đạo diễn điều hành có thẩm quyền phát sóng trực tiếp những thước phim sống, nhưng nên cân nhắc kỹ giá trị của tin tức. Nên tham khảo ý kiến của các nhà lãnh đạo cấp cao càng sớm càng tốt.

(Xem: Các tình huống có con tin/chướng ngại vật v.v.,  B-11)
● Phát sóng băng ghi hình/ghi âm được gửi đến

Nói chung, đạo diễn chương trình không nên phát sóng băng hình/băng ghi âm, trước khi được nghe mô tả chi tiết về nó. Nếu băng sẽ được phát sóng chưa hề thấy trước và không có mô tả chi tiết, thì đạo diễn điều hành phải tham khảo ý kiến các nhà quản lý cấp cao. Nếu phát sóng băng này, bạn nên xem xét việc cảnh báo người xem rằng các video sắp tới được truyền trực tiếp “live” hoặc cảnh báo cho người xem là có khả năng có những video đồ họa thái quá.

g● Tiếp sóng các chương trình trực tiếp của đơn vị thành viên

Các đạo diễn cũng nên tham khảo ý kiến của các nhà quản lý cấp cao càng sớm càng tốt khi tiếp sóng trực tiếp các sự kiện hay tin bài “nóng” của đơn vị thành viên. Các chương trình tiếp sóng trực tiếp của đơn vị thành viên phải được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo chúng đáp ứng tiêu chuẩn của CNN  về việc đưa các sự kiện tin tức “nóng”( breaking news). Nếu chương trình không đáp ứng các tiêu chuẩn của CNN, Đạo diễn chính (Executive Producer) phải dừng chương trình đó cho đến khi thích hợp để quay trở lại chương trình của đơn vị thành viên.

Năm 1999, người xem sững sờ khi các vụ nổ súng tại trường trung học Columbine ở  bang Colorado được phát trực tiếp trên truyền hình địa phương và quốc gia. Không ai biết là những tay súng đó có xem chương trình hay không, và các đơn vị thành viên đã bắt đầu hạn chế truyền hình trực tiếp cảnh nổ súng này. (ảnh KUSA)

B-17
Thông tin từ các nguồn khác

● Thông tin từ cơ quan truyền thông khác

Không có quy tắc cứng nhắc nào về việc chúng ta sẽ  đưa tin bài của các cơ quan truyền thông khác; những câu chuyện nhạy cảm hoặc gây tranh cãi, cáo buộc hành vi sai trái, hoặc sử dụng nguồn tin giấu tên.

Tuy nhiên, chúng ta nên xác minh thông tin đó trước khi đưa tin. Nói chung, được phép đưa tin bài của các cơ quan truyền thông với đội ngũ phóng viên đa lĩnh vực, ví dụ như các dịch vụ điện tín lớn, các tờ báo lớn của thủ đô có thẩm quyền, nhưng  trước hết xin thực hiện các bước sau đây:

1) Kiểm tra với phòng ban, văn phòng đại diên thích hợp và / hoặc các phóng viên / đạo diễn chuyên ngành để chắc chắn về những thông tin có trong tin bài.

2) TRƯỚC KHI ĐƯA TIN BÀI LÊN SÓNG  DƯỚI BẤT KỲ HÌNH THỨC NÀO  hãy kiểm tra với ban Chuẩn mực và Thông lệ và  ban Pháp chế về những gì còn băn khoăn,( khi thích hợp).

3) Đừng bắt đầu đăng ký khách mời cho đến khi bạn đã thực hiện mục # 1 và # 2. Hãy chắc chắn rằng khách mời được đăng ký sẽ đại diện cho cả hai phía của một vấn đề.

4) Hãy cho người xem biết điều gì CNN đã xác nhận hoặc không xác nhận một cách độc lập, và những biện pháp nào CNN đang thực hiện để xác nhận câu chuyện.

5) Nếu một cơ quan truyền thông khác bị phát hiên mắc sai lầm, CNN có thể quyết định đưa tin đó. Các nhà quản lý cấp cao sẽ đưa ra quyết định này.

 ● Lệnh cấm của chính phủ

Nói chung, CNN sẽ tuân thủ lệnh cấm của chính phủ đối với tư liệu từ bên ngoài. Nếu lệnh cấm này bị vi phạm bởi một cơ quan truyền thông khác, những người phụ trách cao cấp phối hợp với ban Pháp chế, khi thích hợp, sẽ quyết định trong hoàn cảnh nào CNN cũng có thể vi phạm lệnh cấm này.

SẢN XUẤT TIN BÀI

(NEWS PRODUCTION)

 C-1

Yêu cầu khách quan

CNN có sứ mệnh là một cơ quan có phóng viên, phát thanh viên và những người dẫn chương trình hoạt động độc lập, và họ cung cấp tin và thông tin chính xác, cân bằng, khách quan và có trách nhiệm.

Để đạt được điều này, các phóng viên và phát thanh viên của CNN không được phép nêu ý kiến cá nhân trong khi phát sóng hoặc trực tuyến, trừ trường hợp việc này được các những người phụ trách cho phép.

Đôi khi, có những câu hỏi cho các phóng viên và phát thanh viên của CNN về những tin chính trong ngày, ví dụ: với một talk show có các cuộc gọi từ người xem, hoặc một chương trình trao đổi trực tuyến của CNN hoặc một blog. Những phần này nhằm cung cấp cho người xem những hiểu biết sâu sắc và  những phân tích, chứ không khêu gợi ý kiến đánh giá về một vấn đề.

Phóng viên và phát thanh viên của CNN không được phép đưa ra ý kiến cá nhân của mình ngay cả khi được người xem hoặc những người tham gia trực tuyến yêu cầu. Ví dụ: Không được phép nói rằng với những sự kiện được đưa ra như x, y và z, làm người xem có thể kết luận một vấn đề nào đó. Việc cho rằng một kết quả cụ thể nào đó là “đúng” hoặc “sai” là công việc của người khác.

Những phát thanh viên và người dẫn chương trình của CNN không được phép nêu những câu hỏi yêu cầu phóng viên phải đưa ra ý kiến cá nhân của họ, trừ trường hợp được những người phụ trách cho phép nêu ra những câu hỏi như vậy.

Nói một cách cụ thể, các phóng viên, phát thanh viên và dẫn chương trình của CNN không được phép đưa ý kiến cá nhân của mình vào các phóng sự do mình làm ra, Trừ khi được phép đặc biệt của những người phụ trách. Tuy nhiên, bạn nên lưu ý rằng các phóng viên làm tin thể thao, giải trí và thời trang/lối sống có thể được tự do hơn.

Trong khi đó, CNN thuê các bình luận viên và mời các vị khách tham gia các chương trình bình luận của CNN và CNN.com/commentary. Những người này phải được giới thiệu, trong kịch bản hoặc trên màn hình, hoặc cả hai, như một nhà tư vấn hoặc cộng tác viên, chứ không phải chỉ giới thiệu lĩnh vực chuyên môn của họ.

(Xem C-2:  Giới thiệu sự cân bằng, khách mời và cộng tác viên)

C-2

Cân bằng

Chính sách của CNN là đưa tin cân bằng về các vấn đề và giới thiệu chính xác một loạt các quan điểm. Tùy theo mục tiêu và những hạn chế của việc làm tin thời sự, sự có mặt của những người phát ngôn và các nguồn lực, chúng ta có khá nhiều lựa chọn để chọn một người phát ngôn cho một vấn đề, lên thời gian biểu và xác định thời lượng cho những quan điểm khác nhau.

Nếu có thể được, CNN phải nỗ lực đưa những ý kiến phản biện đối với những vấn đề tranh cãi, có ý nghĩa trên sóng hoặc trực tuyến trong một thời gian gần, tốt nhất là trong cùng một ngày hoặc cùng một trang, và phải thông báo rằng “phía bên kia” sẽ có ý kiến phát biểu trong một phần khác.

     Giới thiệu khách tham gia và cộng tác viên

Một điều rất quan trọng là CNN đem đến cho người xem và người đọc lượng thông tin nhiều nhất có thể về những nhân vật được mời để đưa ra các ý kiến về những tin tức của chúng ta.Tiểu sử của những cộng tác viên thường xuyên được cập nhật trên CNN.com, với thông tin về chuyên môn của họ và các mối quan hệ của họ, những thông tin cần phải được sử dụng tại các buổi tọa đàm khi họ xuất hiện. Thông tin về các vị khách tham gia các chương trình của CNN cũng được giới thiệu như vậy để người xem biết được là liệu vị khách mời đó có thể có những mối quan hệ tác động tới các ý kiến của họ.

Xin vui lòng tránh sử dụng từ ngữ chung chung. Những từ ngữ chỉ có tên của công ty hoặc tổ chức của khách mời có thể làm cho người xem hoặc người đọc bị nhầm lẫn, và không nên kể về bằng cấp, hoặc những mối quan hệ về tài chính và những quan hệ khác của khách mời với những tổ chức có liên quan tới chủ đề của cuộc phỏng vấn. Giới thiệu một khách mời thuộc một viện hoặc tổ chức tư vấn nào đó không nhất thiết phải cho người xem hoặc người đọc biết về khuynh hướng chính trị hoặc các mối quan hệ khác của tổ chức đó.

Với những chính khách cũng cần phải nêu ra những mối quan hệ chính trị của họ một cách chính thức hoặc thể hiện qua các bài viết và phát biểu của họ. Chúng ta không nên coi một vị khách mời bảo thủ về mặt chính trị như một người “bảo thủ” một khi chúng ta không coi một vị khách mời cấp tiến về mặt chính trị là một người “cấp tiến”.

C-3

 Cách viết

Ai viết cho các chương trình của CNN như truyền hình, phát thanh hoặc CNN.com, nên làm quen với cuốn CNN Stylebook.  Cuốn Stylebook, có trong Help.Stylebook tại iNews và tại trình duyệt nội bộ (đánh chữ “Style ” vào hộp địa chỉ), giới thiệu các vấn đề như chính tả, ngữ pháp và cách chấm câu cũng như các lĩnh vực viết và đưa tin khác liên quan tới tính chính xác và sử dụng tiếng Anh một cách đúng đắn.

●    Xuất xứ

Là phóng viên, chúng ta thu thập ý kiến và số liệu rồi giới thiệu chúng một cách khách quan, trong các bản tin của chúng ta. Chúng ta nên tránh đưa những những số liệu hoặc ý kiến còn đang tranh cãi hoặc ít được biết tới như là những số liệu hoặc ý kiến của mình. Do đó, các số liệu và ý kiến cần có xuất xứ. Nên đặt cầu hỏi “theo ý kiến của ai” trước khi đưa ra bất kỳ số liệu hoặc ý kiến nào có thể gây ra tranh cãi, bởi người xem hoặc người đọc của chúng ta có thể muốn biết về nguồn cung cấp thông tin này.

Nếu có thể được, chúng ta nên tránh sử dụng những từ ngữ chung chung như “các nguồn tin cho biết”. Ngay cả trong những tình huống không thể thêm những thuộc ngữ trực tiếp, từ nguồn trong “các nguồn tin” có thể được mô tả một cách cụ thể hơn, ví dụ: “các nguồn tin gần gũi với cơ quan điều tra”. ”Có một ngoại lệ trong trường hợp này là những thông tin được cung cấp  bởi một “nguồn rất kín” (“deep background”: tạm dịch).

(Xem Các nguồn bảo mật, Mục  B-4).

●    Hiệu đính

Tất cả các bài viết đều phải được xem xét bởi một biên tập, bao gồm các kịch bản, bảng chữ, đồ họa, quảng cáo và lời dẫn.

News Production

●    Lời dẫn, quảng cáo, thông cáo báo chí

Tất cả các kịch bản viết cho CNN đều phải tuân thủ quy trình hiệu đính này. Các kịch bản chỉ tải những thông tin của một tin bài được phát sóng hoặc xuất bản. Xin vui lòng liên hệ Ban Pháp chế, Ban Chuẩn mực và Thông lệ  để có thêm thông tin thích hợp.

Khi Ban Tiếp thị cho rằng một quảng cáo có khả năng gây tranh cãi, Ban này có trách nhiệm chuyển một bản copy để Đạo diễn Chương trình hoặc ban Pháp chế duyệt.

News Production

C-4, tiếp tục

●    Ngôn ngữ đồ họa

Cũng tương tự như vậy, việc phát sóng hoặc đăng những đồ họa hay lời lẽ  báng bổ, phân biệt chủng tộc, khó nghe có thể được xem xét nếu như chúng là thiết yếu đối với tính thời sự của tin bài. Những người phụ trách và ban Pháp chế là người quyết định phát sóng hoặc đăng những đồ họa hay lời lẽ như vậy. Những tình huống như thế này sẽ được giải quyết theo từng trường hợp một.

●    Những chương trình có nội dung tình dục

Có những chương trình mang nội dung tình dục. Người xem CNN ở mọi lứa tuổi có thể có những khán giả trẻ xem cùng với cha mẹ. Hình ảnh đó có là thiết yếu đối với bản tin? Có thể can thiệp bằng cách nào đó với kỹ thuật số để tránh xúc phạm người xem? Nếu bạn nghĩ một vị phụ huynh có thể chuyển từ kênh của CNN sang kênh khác để tránh cho con em mình phải xem cảnh đó, có thể hình ảnh đó phải được thay đổi bằng một cách nào đó. Đồng thời, phải cảnh báo sớm rằng trong tin bài sắp giới thiệu có hình ảnh đồ họa mang nội dung tình dục để các bậc phụ huynh có thời gian chuyển kênh hoặc chuyển trẻ em ra khỏi phòng.

( Còn tiếp)

Lê Phong – VTV

Facebook Comments