Trong cuộc phỏng vấn có thời lượng 5 phút 31 giây, biên tập viên Diệu Trang đặt ra ba câu hỏi tập trung vào chủ đề cải cách hành chính với Bộ trưởng Bộ nội vụ Nguyễn Thái Bình. Chúng ta sẽ cùng phân tích từng câu hỏi để thấy những lỗi không đáng có trên sóng của đài Truyền hình quốc gia. Ở câu hỏi thứ nhất:

Thưa Bộ trưởng, một cán bộ văn phòng của Ủy ban nhân dân một tỉnh miền Trung có hỏi, theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ, Bộ Nội vụ đang xác định chỉ số cải cách hành chính năm 2012 của các bộ, cơ quan ngang bộ, ủy ban nhân nhân các tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương. Chỉ số này có ý nghĩa như thế nào? Tác động của nó như thế nào đến bộ máy hành chính của các tỉnh cũng như  các Bộ?

Dù thời lượng trên sóng chỉ có 5 phút 30 giây, nhưng phóng viên và biên tập viên cần chuẩn bị câu hỏi tốt cho cuộc phỏng vấn. Câu hỏi đã đi thẳng vào chủ đề cải cách hành chính, tuy nhiên câu hỏi lỗi vì có hai ý khác nhau.

Ý thứ nhất: Chỉ số cải cách hành chính có ý nghĩa như thế nào?

Ý thứ hai : Tác động của nó như thế nào đến bộ máy hành chính của các tỉnh cũng như các Bộ?

Câu hỏi vô tình đã làm khó Bộ trưởng Bộ nội vụ Nguyễn Thái Bình! Lẽ ra phóng viên Diệu Trang đặt thành hai câu hỏi riêng biệt, liên tiếp và tách riêng hai ý, người xem truyền hình sẽ dễ theo dõi, Bộ trưởng cũng dễ trả lời. Hơn thế, người có trách nhiệm duyệt và biên tập các câu hỏi trước cuộc phỏng vấn quan trọng nên sửa lại:

– Thưa Bộ trưởng, một cán bộ văn phòng của Ủy ban nhân dân một tỉnh miền Trung có hỏi, theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ, Bộ Nội vụ đang xác định chỉ số cải cách hành chính năm 2012 của các Bộ, cơ quan ngang bộ, ủy ban nhân nhân các tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương. Chỉ số này có ý nghĩa như thế nào?

– Tác động của chỉ số hành chính như thế nào đến bộ máy hành chính của các tỉnh cũng như  các Bộ, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình trả lời phỏng vấn Đài Truyền hình Việt Nam

Câu hỏi thứ hai: Bộ trưởng có thể cho biết thêm tại sao vào thời điểm này chúng ta cần phải có bộ chỉ số cải cách hành chính không? Nó có liên quan gì đến băn khoăn sau đây của một người dân, người này viết: Hoạt động cải cách hành chính của nước ta đã diễn ra cả chục năm nay, các cơ quan nhà nước  liên quan thì đã dùng những công cụ nào? Cách kiểm tra, kiểm soát nào để theo dõi và đánh giá hoạt động này trong suốt thời gian qua. Phải chăng vì chưa có công cụ để lượng hóa, đánh giá cụ thể nên công tác hành chính của chúng ta vẫn chưa cải cách được là bao so với kỳ vọng của người dân và xã hội? Tôi nghĩ đây là ý kiến của một người dân có trình độ và theo khá sát các hoạt động cải cách hành chính của chúng ta. Ý kiến của Bộ trưởng về vấn đề này như thế nào?

Biên tập viên Diệu Trang tỏ ra khá sắc sảo khi đặt câu hỏi này. Tuy nhiên câu hỏi mắc một số lỗi sau đây: Phần đầu của câu hỏi là một câu hỏi đóng:

Bộ trưởng có thể cho biết thêm tại sao vào thời điểm này chúng ta cần phải có bộ chỉ số cải cách hành chính không?

Chỉ cần bỏ chữ không ở cuối câu Diệu Trang có một câu hỏi hay, một câu hỏi mở! Phần còn lại của câu hỏi diễn giải quá dài chiếm thời lượng đến 35 giây của chương trình. Phần sau của câu hỏi nên rút ngắn lại:

Một người dân, hỏi: Hoạt động cải cách hành chính của nước ta đã diễn ra cả chục năm nay , các cơ quan nhà nước  liên quan đã dùng những công cụ nào? Cách kiểm tra, kiểm soát nào để theo dõi và đánh giá hoạt động này?

Chúng ta cùng phân tích câu hỏi thứ ba của cuộc phỏng vấn Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình.

 Chỉ số cải cách hành chính này chưa chính thức ra mắt. Vậy nên tôi xin được thay mặt người dân xin hỏi một câu: việc chúng ta xác định, công bố chỉ số cải cách hành chính 2012, liệu có giúp Chính phủ, người dân và xã hội nhận diện rõ nét hơn về kết quả cải cách hành chính trong thời gian vừa qua hay không? Người dân được hưởng thụ như thế nào từ chính sách mới này?

Ở câu hỏi thứ ba người hỏi vẫn mắc câu hỏi hai ý như câu hỏi trên và cũng như câu hỏi thứ hai phần đầu lại vẫn là một câu hỏi đóng. Người trả lời phỏng vấn chỉ có thể trả lời đúng hay sai! Các phóng viên, biên tập viên và người dẫn chương trình cần thận trọng khi đặt câu hỏi đóng. Hãy thử đặt mình vào vị trí người trả lời phỏng vấn nếu nhận được câu hỏi đóng! Câu hỏi thứ ba nên tách làm hai câu hỏi:

– Việc chúng ta xác định, công bố chỉ số cải cách hành chính 2012, sẽ giúp Chính phủ, người dân và xã hội nhận diện kết quả cải cách hành chính trong thời gian vừa qua như thế nào, thưa Bộ trưởng?

– Thưa Bộ trưởng, người dân được hưởng thụ như thế nào từ chính sách mới này?

Qua phân tích về kỹ thuật đặt câu hỏi của cuộc phỏng vấn chúng ta sẽ có những câu hỏi phỏng vấn theo thứ tự như sau:

1. Thưa Bộ trưởng, một cán bộ văn phòng của Ủy ban nhân dân một tỉnh miền Trung có hỏi, theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ, Bộ Nội vụ đang xác định chỉ số cải cách hành chính năm 2012 của các Bộ, cơ quan ngang bộ, ủy ban nhân nhân các tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương. Chỉ số này có ý nghĩa như thế nào?

2. Tác động của chỉ số hành chính như thế nào đến bộ máy hành chính của các tỉnh cũng như  các Bộ, thưa Bộ trưởng?

3.Bộ trưởng có thể cho biết thêm tại sao vào thời điểm này chúng ta cần phải có bộ chỉ số cải cách hành chính ?

4.Một người dân, hỏi: Hoạt động cải cách hành chính của nước ta đã diễn ra cả chục năm nay , các cơ quan nhà nước  liên quan đã dùng những công cụ nào? Cách kiểm tra, kiểm soát nào để theo dõi và đánh giá hoạt động này?

5. Việc chúng ta xác định, công bố chỉ số cải cách hành chính 2012, sẽ giúp Chính phủ, người dân và xã hội nhận diện kết quả cải cách hành chính trong thời gian vừa qua như thế nào, thưa Bộ trưởng?

6.Thưa Bộ trưởng, người dân được hưởng thụ như thế nào từ chính sách mới này?

Trên đây là những ý kiến đóng góp chân thành của tôi về nghiệp vụ trong phỏng vấn với mong muốn các cuộc phỏng vấn trên sóng của Đài truyền hình Việt nam ngày càng chuyên nghiệp nhằm phục vụ công chúng truyền hình cả nước.

Vũ Quang