Nhà ngôn ngữ học Nguyễn Tri Niên: Vốn kiến thức giúp nhà báo hình thành siêu ngôn ngữ một cách dễ dàng và nhanh chóng, nghĩa là xác định cách diễn đạt, cấu trúc diễn đạt, lựa chọn từ ngữ,… Chúng ta biết rằng cùng một hiện tượng, một sự vật nhưng bối cảnh mà hiện tượng, sự vật đó xuất hiện thì không lần nào giống lần nào. Bởi vậy ngôn ngữ không thể nào chỉ có một cách diễn đạt. Hơn thế, một sự kiện nào đấy xuất hiện trong cuộc sống mà nhà báo phản ánh bao giờ cũng là hệ quả của một sự vận động và thuộc một bối cảnh nhất định. Bởi vậy muốn nhận dạng được ngay sự kiện đó và có ngay cách diễn đạt phù hợp, nhà báo phải nhờ vào vốn kiến thức sâu rộng của mình.
Nhà ngôn ngữ học Nguyễn Tri Niên
Chúng ta có thể tham khảo cách xác định cấu trúc diễn đạt để hình thành siêu ngôn ngữ của Hồ Chủ tịch tại phiên họp đầu tiên của Quốc hội khóa 1 năm 1946 khi Người giới thiệu Chủ tịch Chính phủ và Phó Chủ tịch Chính phủ.Có ba cấu trúc diễn đạt cần lựa chọn :
1- Giới thiệu cùng lúc cả Chủ tịch và Phó Chủ tịch Chính phủ.
2- Giới thiệu Chủ tịch Chính phủ trước rồi giới thiệu Phó Chủ tịch Chính phủ sau.
3- Giới thiệu Phó Chủ tịch Chính phủ trước rồi giới thiệu Chủ tịch Chính phủ sau.
Ở cấu trúc thứ nhất ta nhận được sự hoan hô của Quốc hội hòa đồng làm một đối với hai con người : Hồ Chí Minh và Nguyễn Hải Thần điều mà cách mạng khi đó cần phân biệt.
– Ở cấu trúc thứ hai thì sự hoan hô của quốc hội dành cho Chủ tịch Chính phủ ( Hồ Chí Minh ) chỉ có giới hạn thời gian nhất định vì quốc hội còn chờ nghe giới thiệu Phó Chủ tịch Chính phủ nữa. Như vậy trên lý thuyết cấu trúc này sẽ không ấn định giới hạn thời gian hoan hô đối với người được giới thiệu sau, và trên thực tế thì sự không ấn định giới hạn thời gian hoan hô đó đã là một hiện thực vì ông Nguyễn Hải Thần được sự cổ vũ của 70 đại biểu quốc hội của phe mình không thông qua bầu cử. Nếu như thế thì là một sự thất bại của cách mạng.
– Cuối cùng Hồ Chủ tịch chọn cấu trúc thứ ba.Cấu trúc này thỏa mãn mọi điều kiện của siêu ngôn ngữ. Nó vừa thể hiện chính sách đại đoàn kết phù hợp với tình hình đất nước lúc đó, vừa bộc lộ sự khiêm nhường do giới thiệu vị Phó Chủ tịch Chính phủ trước vị Chủ tịch Chính phủ – một việc làm trái với nghi thức thông thường . Và kết quả là sự hoan hô của quốc hội dành cho Hồ Chủ tịch thật trọn vẹn, không chia sẻ và không có giới hạn thời gian .
(Còn tiếp)
Nguyễn Tri Niên
Facebook Comments