Tôi phải thú nhận rằng: Dù chính mình có nghĩ thế nào về nó đi nữa – thậm chí đôi lúc còn có vẻ “ruồng rẫy” nó, hihiii… – thì nó, tức là bài thơ CÂY XẤU HỔ vẫn có vẻ được nhiều người biết tới nhiều nhất, trong số không nhiều bài thơ của tôi được bạn đọc còn nhớ tới!

Ấy thế mà, cho đến mãi hôm nay, tức là sau 5 tháng 20 ngày lập nên cái FB này, tôi mới lần đầu chính thức post bài thơ này lên đây!
Nếu có bạn nào tò mò để ý mà thắc mắc về sự thể này, thì chính tôi cũng không biết nên trả lời sao, hihiiii… , chỉ đành chơi bài “cùn” theo cách của nhà thơ Xuân Diệu:
“Đừng hỏi tôi, tôi không biết trả lời!”
Hahaaaa….
Thế mà cơn cớ đâu, sáng nay cuối cùng tôi lại quyết định post bài thơ này lên đây?
Số là: Chiều hôm kia, kênh truyền hình TTXVN, trong chuyên mục “RAĐA VĂN HỌC NGHỆ THUẬT”, với chủ đề “50 NĂM THƠ CHỐNG MỸ”, đã mời GS Phong Lê và tôi làm khách mời. Với thời lượng không dài lắm, chúng tôi và BTV Yên Khương đã trò chuyện được đôi điều về một giai đoạn thơ khá phong phú và có ít nhiều thành tựu này trong nền thơ của Thế Kỷ 20. Ngoài một vài ý kiến tuy tâm huyết nhưng còn khá sơ sài theo kiểu các chương trình siêu tốc của nhà Đài TV, dĩ nhiên tôi đã phải / được đọc một vài bài thơ… Và theo yêu cầu của MC, tôi đã đọc lại bài thơ CÂY XẤU HỔ, và tôi chợt nhận ra, sao bao nhiêu năm tháng đi qua, với bao nhiêu điều thị phi thường tình, mình vẫn yêu đứa con này của mình thực lòng, hihii…
Bài thơ này tôi làm ngày 31.5.1972, nhân một chuyến đi một mình dọc đường 9, dưới tiếng vo ve không dứt của máy bay OV 10, tiếng bom dội xa xa, và bên mình toàn hố bom đỏ loét, cùng với ngổn ngang những xác xe cộ, súng ống, quân trang quan dụng … của trận đánh chiếm căn cứ Tân Lâm, Đầu Mầu còn chưa tan khói súng…
Tôi đã nói khá nhiều lần về bài thơ này trên TV, Đài Phát thanh, Báo chí…, nên xin không nhắc lại ở đây. Chỉ xin trích mấy câu nhận xét của nhà thơ Xuân Diệu trong bài Tổng kết cuộc Thi Thơ năm 1972 – 1973 của Tuần báo Văn nghệ về bài thơ này, một bài thơ mà có vẻ như được ông ban cho ít nhiều ưu ái:

…” Trong các giải nhì, có chùm thơ của Anh Ngọc: Bài “Cây xấu hổ” của anh đã từ “phản ánh sự vật” nâng lên “cấu tạo tứ thơ”:
“Bờ đường 9 có lùm cây xấu hổ
Chiến sĩ đi qua ai cũng mỉm cười…”
… Như thế tức là cây xấu hổ, cũng gọi là cây thẹn, cây trinh nữ, vượt qúa mức độ cây cối rồi…
… Nghĩ cho kỹ thì thơ là nhân những “lượng thông tin” của sự vật mà phát hiện những phản ánh và sáng tạo kỳ diệu trong tâm hồn người – Bài thơ này chứng minh cho điều tôi nói về cái sức “lục hóa” của tâm hồn chiến sĩ ta: đây là bờ đường 9, giữa một vùng lửa cháy bom rơi!…”

Xin mời quý bạn đọc lại bài thơ khá quen này nhé!

ANH NGỌC

CÂY XẤU HỔ

Bờ đường 9 có lùm cây xấu hổ
Chiến sĩ đi qua ai cũng mỉm cười

Giữa một vùng lửa cháy bom rơi
Tất cả lộ nguyên hình trần trụi
Cây xấu hổ với màu xanh bối rối
Tự giấu mình trong lá khép lim dim

Chiến sĩ qua đây ai cũng bước rất êm
Khi bất chợt thoảng một bàn chân lạ
Cây vội vã nhắm nghìn con mắt lá
Nhựa dồn lên, cành khẽ ngả như chào

Người qua rồi bóng dáng cứ theo sau
Anh lính trẻ bỗng quay đầu tủm tỉm
Cây đã hé những mắt tròn chúm chím
Đang thập thò nghịch ngợm nhìn theo

Phút lạ lùng trời đất trong veo
Anh nghe có tiếng reo thầm gặp gỡ
Nhiều dáng điệu thoáng qua trong trí nhớ
Rất thân quen mà chẳng gọi nên lời

Giữa một vùng lửa cháy bom rơi
Cây hiện lên như một niềm ấp ủ
Anh lính trẻ hái một cành xấu hổ
Ướp vào trong trang sổ của mình

Và chuyện này chỉ cây biết với anh.

Đường 9, 31-5-1972
Anh Ngọc