Trước khi trình bày tham luận về vấn đề đào tạo cho chương trình thời sự chính luận, chúng tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc và chân thành tới Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ truyền hình, với vai trò nhà tổ chức các khóa đào tạo suốt bao năm qua cho đội ngũ những người làm thời sự. Trong thành công của chúng tôi có một phần rất quan trọng là đóng góp của những người làm đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ.

Có thể nói, đào tạo là một trong những nhu cầu rất quan trọng đối với những người làm thời sự, vì hơn bất kỳ một lĩnh vực nào, thời sự luôn là lĩnh vực đầu tiên mà các đài truyền hình hàng đầu trên thế giới luôn không ngừng đổi mới, áp dụng những công nghệ hiện đại nhất, cũng như những cách đưa tin hiện đại và đổi mới. Với tần suất phát sóng dày, liên tục, hàng ngày, hàng giờ, và một đội ngũ đông đảo, dế dàng luân chuyển công việc và năng động, thì đây rõ ràng là một mảng công việc truyền hình cần được quan tâm và nhu cầu về đào tạo lớn nhất.

Có thể điểm ra một số khóa đào tạo cho những người làm thời sự đã được tiến hành thường xuyên và hiệu quả, ở các cấp độ khác nhau như:

–      Đào tạo kỹ năng làm tin, phóng sự ngắn, đào tạo về ngôn ngữ hình ảnh, đào tạo về kỹ năng dẫn chương trình; Đào tạo kỹ năng dẫn hiện trường; Đào tạo kỹ năng phỏng vấn; Đào tạo cách tổ chức sản xuất; Đào tạo kỹ năng lên sóng bản tin phát sóng trực tiếp; Đào tạo kỹ năng xây dựng format mới; Đào tạo kỹ năng tổ chức phòng tin; Đào tạo kỹ năng quản lý báo chí; Đào tạo kỹ năng thực hiện tọa đàm truyền hình; Đào tạo kỹ năng rút tin và biên tập tin thanh bar; Đào tạo kỹ năng viết teaser.

Và các khóa đào tạo không ngừng phát triển thêm các kỹ năng mới, cùng với đòi hỏi và sự thay đổi của công nghệ và cách làm nội dung của tin tức chính luận. Ví dụ như ngay trong thời gian sắp tới, trung tâm Đào tạo theo yêu cẩu của Ban Thời sự sẽ tổ chức khóa về “Tòa soạn hội tụ”, giúp xây dựng mô hình kết hợp đưa tin tức online với tin tức truyền hình. Và còn những nội dung mới chắc chắn sẽ còn được tiếp tục phát triển.

Nói như vậy để thấy rằng, với nhu cầu vừa lớn vừa không ngừng thay đổi, thì công tác đào tạo cho đội ngũ tin tức chính luận cũng phải nắm bắt được xu thế và rất năng động. Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ của Đài THVN đã đáp ứng rất tốt điều đó. Các khóa đào tạo đã được xây dựng trên cơ sở nắm bắt nhu cầu của chính những người làm thời sự, cũng như tầm nhìn về xu thế của chính những chuyên gia đào tạo, từ đó xây dựng và điều chỉnh kế hoạch một cách rất linh hoạt, và kịp thời. Trung tâm cũng đã kết nối mạng lưới các giảng viên trong nước và nước ngoài  chất lượng cao, phong phú và đáng tin cậy. Chúng tôi rất ấn tượng với các giảng viên như  các chuyên gia đến từ Mỹ, Canada, Pháp, Anh mà trung tâm đã mời về dạy, với nội dung vừa trúng và vừa hợp với sở trường của chuyên gia. Ví dụ như khóa học sắp tới của chuyên gia hàng đầu về truyền thông thế giới hiện đang làm việc cho BBC , ông David Brewer, chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả rất to lớn. Để có được điều đó, chắc chắn rằng  các chuyên viên của trung tâm đã phải không ngừng tìm hiểu kiến thức, kết nối và thẩm định, cũng như tích cực tổ chức khóa học trong thời gian gấp rút nhất. Phải nói thêm rằng thời điểm tổ chức các khóa học, nếu  kịp thời và đúng lúc, thì giá trị càng lớn gấp bội, bởi đó chính là lúc đội ngũ học viên sẵn sàng  và dễn dang tiếp nhận kiến thức nhất.

Một khó khăn thường gặp khi tổ chức các lớp đào tạo cho thời sự là vấn đề không gian và thời gian. Với công việc quá bận rộn, và đầy sôi động, không dễ gì các học viên ở thời sự, nhất là những người đã có kinh nghiệm, có thể tập trung theo các khóa học một cách đầy đủ và nghiêm túc. Có những lúc chắc rằng giảng viên và những người tổ chức lớp, cũng phải vất vả để duy trì sĩ số và sự xuyên suốt của khóa học. Chính vì vậy mà bên cạnh các lớp đào tạo tập trung, trung tâm cũng đã bố trí các lớp học cầm tay chỉ việc tại chỗ. Các khóa học này có thể dẫn đến những thay đổi ngay lập tức trong cách làm chương trình, ví dụ như khóa học về format chương trình Cuộc sống thường ngày và Chào buổi sáng… Với những chủ đề thiết thực đúng nhu cầu nóng, và cách dạy cầm tay chỉ việc, thì các khóa đào tạo đối với đội ngũ thời sự đã luôn duy trì được sức hấp dẫn của nó. Nói một cách so sánh, thì đúng là làm đào tạo cho đội ngũ thời sự thì những chuyên gia đào tạo cũng đã làm việc theo tinh thần hết sức thời sự, và đó cũng chính là thành công của công tác đào tạo chính luận trong thời gian vừa qua.

Một bàn tay không thể vỗ tay được, tôi muốn nói tới một sự thay đổi cũng khá mạnh mẽ trong chính đội ngũ thời sụ thời gian qua. Công tác đào tạo được nhấn mạnh và coi trọng hàng đầu. Xuất phát từ việc chính chúng tôi hiểu rõ mình và đội ngũ của mình còn quá nhiều điều cần phải học hỏi. Đào tạo học hỏi được coi là chìa khóa  để không ngừng nâng cao chất lượng chương trình, mà đây là một quá trình luôn có đòi hỏi gắt gao và cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ. Đào tạo những kiến thức mới và đào tạo gối đầu cho những đội ngũ mới, lớp sau gối lên lớp trước, với kỳ vọng lớp sau còn phải giỏi hơn lớp trước. Lãnh đạo Ban Thời sự giao một lãnh đạo Ban chuyên trách về đào tạo, trong Đảng ủy Ban Thời sự cũng có một ủy viên Ban chấp hành chuyên trách về vấn đề này. Nội dung và tiến độ các lớp đào tạo được đưa ra thảo luận ở giao ban hàng ngày. Ngoài các khóa của trung tâm Đào tạo, còn có cả các lớp học tại chỗ do Ban Thời sự tự túc như dạy về công nghệ Inews, về thanh bar, dạy về ngôn ngữ hình ảnh. Kỷ luật được đôn đốc rất nghiêm túc, và đào tạo được coi như một hoạt động đầu tư cho người lao động, cả về nghĩa kỹ năng đủ để đáp ứng công việc cũng như thời gian và kinh phí. Chính sự coi trọng và đầu tư này của lãnh đạo Ban Thời sự cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo cho hoạt động đào tạo được thành công và hiệu quả.

Một đặc điểm nữa đáng chú ý cho các khóa đào tạo đối với thời sự, đó là các giảng viên thành công nhất chính là những người vừa có cách dạy hay, vừa phải có thực tế nhiều năm kinh nghiệm trong nghề. Bởi lĩnh vực tin tức chính luận khá đặc thù, nếu chỉ áp dụng lý thuyết mà không sát với thực tiễn sẽ rất khó áp dụng, trừ một số kỹ năng cơ bản và kiến thức chung như cách sử dụng hình ảnh, ngôn ngữ hình ảnh… Và vai trò của tài liệu là các video thực tế  và mới, là hết sức quan trọng và không thể thiếu trong các lớp đào tạo.

Đầu tư đào tạo cho đội ngũ thời sự cũng có thể mang lại một ích lợi hồi lại cho chính đội ngũ đào tạo. Một số nhân sự của Thời sự khi được đào tạo bài bản, có thể chính là các giảng viên cộng tác với trung tâm đào tạo, để phối hợp nhân rộng các kiến thức đã học, kết hợp với thực tiễn công tác. Đây cũng là một lĩnh vực đang thắt chặt sự hợp tác hai chiều rất hiệu quả giữa trung tâm Đào tạo và Ban Thời sự.

Ngoài ra một số nhân sự của Ban Thời sự được cử đi học các khóa đào tạo ở nước ngoài, với những nội dung rất mới và hữu ích. Trung tâm Đào tạo cũng có thể yêu cầu chính những người có kỹ năng đào tạo, sau khi học các khóa này, trở về mở lớp đào tạo nhân rộng kiến thức học được. Đây cũng là cách Ban Thời sự vẫn áp dụng trong phạm vi một số phòng, và trong Ban.

Chúng tôi tin rằng với sự hợp tác chặt chẽ, và phong cách làm việc rất đồng điệu một cách thời sự của những người làm tin tức và những người làm đào tạo, thì trong tương lai sẽ còn có thêm nhiều khóa đào tạo bổ ích, thiết thực và lý thú được thực hiện.

Cuối cùng một lần nữa xin cảm ơn lãnh đạo và toàn bộ đội ngũ những người làm đào tạo và hậu cần tại trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ truyền hình, cảm ơn  các giảng viên đã đóng góp cho những thành công của mảng tin tức chính luận thời gian qua../.

Nguyễn Thu Hà

Trưởng phòng Chào buổi sáng,

Ban Thời sự – Đài THVN